Kan Akımının Yerel ve Sistematik Düzenlenmesi

Endotel Hücresinin İşlevleri

• Kalp ve damar iç yüzeylerini kaplayan yapışmaz bir astar oluşturmak.
• Plazma ve h.a. sıvı arasında besin maddeleri, metabolik atıklar, sıvı geçişlerini düzenleyici geçirgenlik denetimi ile makromolekül v.d. maddelerin taşınmasını sağlamak.
• Parakrin ajanlar salgılayıp, komşu vasküler düz kas hücrelerinin yönetimine katılmak. Dilatörler: prostasiklin ve NO. Konstriktör: endotelin-1
• Anjiyojeneze aracılık etmek.
• Damar yeniden biçimlenmesinde temel rolü üstlenmek (sinyalleri algılayıp, parakrin ajan salımı yapmak.
• H.d. matris oluşumu ve sürdürülebilirliğine katkı sağlamak.
• Zedelenmeye karşı büyüme etkenleri üretmek.
• Trombosit kümeleşmesi ve pıhtılaşmayı düzenleyecek ve pıhtılaşmayı önleyecek maddeler üretmek.
• İnaktif prekürsörlerden aktif hormonlar sentezlemek.,
• Hormon ve diğer aracı maddeleri özütlemek veya yıkılımını sağlamak.
• Bağışıklık yanıtları sırasında sitokin salgılamak.
• Aterosklerozda vasküler düz kas proliferasyonunu etkilemek.

Özel Organlara Özgü Dolaşımsal Düzenlenmeler

• Kalp:

–Yüksek içsel tonüs; dinlenmede O2 özütleme (kandan çekme) çok        yüksek,  O2 tüketimi arttığında akım da artmak zorunda.

–Temel denetim: Yerel etkenler, özellikle adenozinle;  akım özdenetimi.

–Damarlar sistol sırasında sıkışır; koroner akım, asıl diyastol sırasında artar.

• İskelet Kası:

–Egzersiz sırasında denetim: Yerel metabolik etkenlerle.

–Sempatik sinirler, arteryal basınç düşünce (alfa-adrenerjik r aracılı) vazokonstriksiyon (refleks yanıt) yaptırır.

–Adrenalin düşük yoğunlukları (beta-adrenerjik r aracılı) vazodilatasyon;     yüksek yoğunlukları (alfa-adrenerjik aracılı) vazokonstriksiyon yaptırır:

G-E Dizge, Dalak, Pankreas, Karaciğer:

Kısmen seri bağlanmış iki kapiller yatak vardır; kan, G-E dizge, dalak ve   pankreas kapilerlerinden portal ven aracılığı ile karaciğere akar;  buna               ek olarak, karaciğerin ayrı bir arteryal kan kaynağı vardır. Arteryal basınç düşünce / streste, sempatikler, (alfa-adrenerjik r aracılı) vazokopnstiriksiyon yaptırır; Venöz konstriksiyon, büyük hacimde           karaciğer kanının toraks venlerine geçmesini sağlar. G-E yolda kan akımı, yemek alımından sonra artar; bu duruma, G-E   dizgesindeki  yerel metabolik etkenler, nöronlar ve buradan salgılanan hormonlar aracılığı ile gerçekleşir.

Böbrekler:  Özdüzenlenme çok temel ve çok yaşamsaldır. Sempatikler, arteryal basınç düşünce ve streste (alfa-adrenerjik r aracılı) vazokonstriksiyon yaptırır. Anjiyotansin-II de temel konstriktördür. Bu refleksler, sodyum ve su tutulumuna destek verir.

Beyin: Mükemmel özdüzenlenme vardır. Beyin içi kan dağılımını yerel metabolik etkenler düzenler. Arteryal kanda CO2 yoğunluğu artınca, refleks vazodilatasyon oluşur. Otonom sistemin etkisi görece azdır.

Deri: Temel denetim: Alfa-adrenerjik aracılı sempatiklerle sağlanır; arteryal basınç      düşünce ve soğukta refleks vazokonstriksiyon, sıcakta refleks vazodilatasyon oluşur. Ter bezlerinden salınan maddeler ile NANC (NO) nöronlar da vazodilatasyon yaptırır. Venöz  pleksüs çok büyük hacimde kan içerir; bu da deri rengine katkıda bulunur…

Akciğerler: Sistemik dolaşıma göre direnç (R) çok düşüktür. Temel denetim: Yerçekimi ve akciğerin içindeki pasif fiziksel güçlerle sağlanır. Düşük O2 yoğunluklarında, yerel etkenler aracılığı ile konstriksiyon olur ki; bu,    sistemik dolaşımdaki düzenlenmenin tam zıttıdır.

Venöz Dolaşım

*Venüllerde basınç 12-18 mmHg

*Büyük venlerde 5.5 mmHg

*Sağ atriyuma giren büyük venlerde 4.6 mmHg (santral venöz basınç) ve solunum ve kalbin aktivitesi ile değişir.

Periferik venöz basınç (arteriyal basınçta olduğu gibi) yerçekiminden etkilenir. Sağ atriyumun altında her 1 cm mesafe için 0.77 mmHg artar. Sağ atriyumun üstünde her 1 cm mesafe için 0.77 mmHg azalır. Büyük venlerde akım hızı 10 cm/s dir.

Venöz Akımı Etkileyen Etkenler

1. Torasik Pompa: İnspirasyon sırasında intraplevral basınç –2.5 mmHg’dan –6 mmHg’ya Bu negatif basınç büyük venlere ve atriyuma yansır. Santral venöz basınç ekspirasyonda 6 mmHg iken inspirasyonda 2 mmHg’ya iner. İnspirasyon sırasında diyafragma kası aşağıya inerek intra-abdominal basıncı artırır, kanın kalbe doğru itilmesini sağlar.
2. Kalbin Çalışması: Ventrikül sistolünün ejeksiyon evresinde atriyoventriküler kapaklar ventrikül içine doğru çekilir ve bu hareket büyük venlerdeki kanın atriyumlara emilmesini sağlar (taşikardide önemlidir). Kalbe yakın venlerde kan akışı pulsatildir (atımlı / dalgalı).
3. Kas Pompası: Ekstremitelerde venler iskelet kasları ile sarılmıştır. Kasların kasılması venlere baskı yaparak ve venöz kapakların (beyinde ve viserada yok) tersine akımı önlemesi nedeniyle kanın kalbe doğru yönlenmesini sağlar.

 

Ödem
Ödeme Yol Açan Etkenler	Etkiler
Artmış kan basıncı veya Venöz tıkanma	Kapiler filtrasyon basıncını kapilerin arteriyoler ucunda artırır
Artmış doku protein yoğunluğu	Kapilerin venöz ucunda suyun emilimini azaltır. Yangı ve alerjik reaksiyonlarda kapilerden sızan plazma proteinleri buna  neden olur. Miksödem bu kategoriye girer
Artmış kapiller geçirgenlik	P maddesi Histamin Kininler
Azalmış plazma protein yoğunluğu	Kapilerin venöz ucunda suyun emilimini azaltır. Yetersiz protein üretimi sonucu oluşur (Karaciğer ve Böbrek hast.) Protein malnütrisyonu (yetersiz beslenme)
Lenf damarlarının tıkanıklığı	Nematodlar ile enfekte olan kişilerde

Kategori : Eğitim Dünyası