Kalp Histolojisi Hakkında Bilgi
Kalp Histolojisi Hakkında Bilgi
Kalp, kanı dolaşım sistemine ritmik kasılmalarla pompalayan kas kitlesi myocardium’ dan oluşmuş bir organdır. İki atrium ve iki ventrikül olmak üzere dört boşluklu kalbin üç tabakalı bir duvar yapısı vardır. Kalbin bölmeleri : Atrium -> septum interatriale ve Ventrikül -> septum interventrikulare’dir. Kalbin atriumları ventrikül boşluğuna trikuspital ve mitral valvulalar aracılığı ile açılır. Truncus pulmonalis ve Aortanın kalpten çıkan bölümlerinde semilunar kapakçıklar bulunur. Chorda tendinea ve musculus papillaris kalbin ventrikül bölümlerinde yer alan oluşumlardır.
Fonksiyonu: Dokulara oksijen ve besin maddelerini taşımak, Karbondioksit ve diğer metabolik artıkları uzaklaştırmak, Isı düzenlenmesi (termoregülasyon) ve Bağışıklık sistemi hücre ve hormonlarını taşımak
Kan damarları sistemi
Sinir, endokrin ve solunum sistemi ile sıkı bir koordinasyon içersindedir. Kan damarları, yapı-fonksiyon ilişkilerine göre arteriyal sistem ve ven sistemi olmak üzere 2 çeşittir. Dokular ve kan arasındaki gaz ve metabolitlerin değişimi kapiller damarlarla gerçekleştirilir -> mikrosirkülasyon (mikrodolaşım)
Lenf damar sistemi
Dokular arasında kalan bir kısım sıvıyı toplayarak venlere döker. Lenfa dolaşımı tek yönlü ve pasif bir drenajdır.
Temel Histolojik Tabakalar
İç tabaka(İntima) -> Epitel ve bağ dokusu
Orta tabaka(media) -> Kas ve bağ dokusu
Dış tabaka (eksterna veya adventisya) -> Bağ dokusu
Kalp, düzenli bir pompa olarak çalışmak üzere katlanmış, duvarı kalınlaşmış bir endotel tüpüdür. Kalp, sistemik kan basıncının esas elemanıdır. Kalp duvarı üç ana tabakadan (katman) oluşur:
1.Endokardiyum; Endotel örtüsü ve subendotel bağ dokusundan oluşur.
2.Myokardiyum; Çizgili kalp kası liflerinin işlevsel bir sinsisyumu olup, kalp kasının üç ana tipini oluşturur: atriyum kası, ventrikül kası ve özelleşmiş uyarıcı ve iletici kas lifleri.
3.Epikardiyum; Düşük sürtünme yüzeyi seroza perikardiyal aralıkla bağlantılı mezotel ile döşelidir.
Kalp, kas liflerinin iki sinsisyumundan oluşmuştur:
1.) atriyal sinsisyum, iki atriyumun duvarlarını oluşturur
2.) ventriküler sinsisyum, iki ventrikülün duvarlarını oluşturur.
Atriyum ve ventriküller arasındaki kapak açıklıklarını çevreleyen fibröz bağ dokusu, atriyum ve ventrikülleri birbirinden ayırır.
Endokardiyum:
Tek katlı yassı endotel hücre tabakası
Subendoteliyal tabaka: Kollagen ve elastik lifler, fibroblastlar.
Müskülo elastik tabaka: Düz kas hücreleri ve elastik lifler
Subendokardiyal tabaka: Endokard ile miyokard arasındadır.
*gevşek bir bağ dokusu
*küçük kan damarı
*sinirler
*uyarı iletim sistemi hücreleri (His hüzmesiàPurkinje liflerià Purkinje hücreleri)
Endokardiyum, atriumlarda kalın, ventriküllerde ince yapıdadır. Sol ventrikülde endokardium en incedir.
Myokardiyum: Kalındır. Kalp kası hücreleri: myokardiyum lifleri karmaşık bir yapıdadır. Yüzeyde spiral, ortada sirkuler, içte longitudinal seyreder. Atrium ve ventriküller arasında anulus fibrosuslarda sonlanırlar. Myokard liflerinin bir kısmı papiller kasları oluşturur.
Myokardiyumu oluşturan hücrelerin histolojik özellikleri: Daha az sarkoplazmik retikulum ve myofibril bulunur. T tübül sistemi ve sisternaları genişlemiştir. Mitokondrium sayısı daha fazladır. Glikojen granülleri içerir.
Atrium: Ventriküllerdeki T tübül sistemi görülemez. Myokardial fibriller küçüktür Golgi ile bağlantılı küçük neuroendokrin granüller (sağ atriumda boldur)nukleusa yakın bulunur.
Ventrikül: Endokardiyum ince, Myokardiyum kalındır (Sol ventrikülde en kalın). Çok sayıda mitokondri içerirler (Sarkoplasma hacminin %40’ından fazla). Çok sayıda lipid depolanmasıdır. Glikojen granülleri bulunur. Lipofuksin pigment granüllerini (yaşlılık granülleri) içerir.
Myokardiyal hücre tipleri:
Kontraktil kardiyositler: Kanın pompalanmasından sorumludur.
Myoendokrin kardiyositler: ANF(Atrial natriuretik faktör) salgılarlar.
Nodal kardiyositler:
¨Sinoatrial(SA) nodül hücreleri (Keith Flack)
¨Atriyoventriküler (AV) nodül hücreleri (Aschoff Tawara)
¨Atrioventriküler demet hücreleri -> His hüzmesi
¨Purkinje hücresi (fibrilleri)
Epikardiyum ve Perikardiyum: Perikardiyumàkalbi dıştan sarar. ¨fibrokollagen ve elastik doku ¨yassı mezotel hücreleri ve ince bağ dokusu. Perikardiyum iki tabakaya ayrılır:
PERIKARDIYUM FIBROSUM: FİBRÖZ BAĞ DOKUSU
PERİKARDIYUM SEROZUM: SERÖZ BAĞ DOKUSU
Viseral Perikardiyum Epikardiyum: İnce bir tabakadır. Mesotel hücreler tabakasıdır. Fibrokollagen bağ dokusudur. Elastik fibriller içerir. Kalbi besleyen arterler (coroner arter) buradadır. Venöz damarlar bulunur. Yağ dokusu vardır. Sinirler ve ganglionlar (sempatik ve parasempatik otonom sinirler) bulunur.
Kalbin İskeleti: Annuli fibrosi adı verilen yoğun fibröz bağ dokusundan oluşmuştur. Aorta, pulmoner arter ve atrioventriküler foramenler etrafında sirküler, sağlam fibröz iskelet kalbin müsküler demetlerinin tutunma yerini yapar. Aorta valvulaları ile septum membranaceum’ un arasında trigonum fibrozum kardiak iskeletinin en sağlam bölümüdür.
Kalp kapakçıkları: Kalp kapakçıkları; Valvulalar, her iki yüzlerinde endotel tabakası bulunan yoğun fibröz bağ dokusundan (elastik ve kollagen lifler) oluşurlar. Kapakçıkların taban bölümü fibröz kalp iskeletine annuli fibrozuslarla bağlanmıştır.
Chordae Tendinae: Myokardiumun papiller kasları ile mitral ve trikuspidal valvulaları arasında gerili duran kollagen fibriller demetler veya ipliksi bağlantıları (tendon benzeri bağlar) oluşturur. Bunlara chordae tendinae adı verilir. Bu ince flaplar ventriküler kontraksiyon sırasında gerginleşerek atrioventriküler valvulaların sıkıca ventrikül yüzeyine bağlanmasını sağlarlar.
