Doymamış Yağ Asitlerinin Çifte Bağlarının Doyrulması Deneyi (Yağları Doyurma Deneyi)

Bazı Yağların İyotla Doyrulma Sayısı

Zeytinyağı: 75-95

Yer fıstığı yağı: 85-100

Pamuk Tohumu yağı: 100-117

Mısır Yağı: 115-130

Balık yağları: 120-180

Soya Yağı: 125-140

Ayçiçek yağı: 130-145

Amaç:

1-) Yağ asitlerinin kloroformda çözünürlüğünün görülmesi

2-) Doymamış yağ asitlerindeki çifte bağların halojen katma tepkimesi sonucunda doyrulması

3-) Halojenasyonun renk değişimi ile izlenmesi

Materyal: Kloroformda çözünmüş değişik yağ asidi çözeltiler, su, bromun %2’lik kloroform çözeltisi

Metod: Birinci tüpe 15 damla kloroformda çözünmüş 1. doymamış yağ asidi çözeltisinden, diğer tüpe 15 damla su koyun. Yağ asidi çözeltisi içeren ilk 2 tüpe damla damla brom çözeltisini ekleyin, ancak her eklediğiniz damladan sonra tüpü iyice karıştırmayı unutmayın. Tüplere eklediğimiz brom çözeltisi artık renk değiştirmeyinceye dek bu işleme devam edin. İşlemin sonunda her iki tüpe eklediğiniz brom çözeltisi damla sayısını ayrı ayrı(örneğin; 1. yağ asidi için x damla Br, 2. yağ asidi için y damla Br) kaydedin. Su içeren tüpe de 15 damla brom ekleyerek gözleminizi kaydedin.

Mısır özü yoğu ve zeytinyağı gibi büyük ölçüde doymamış yağ asitleri içeren bitkisel yağlar, gıda endüstrisinde çifte bağlarını redükleyen katalitik hidrojenasyon ile katı yağlara çevrilirler. Ansatüre yağ asitlerindeki çifte bağlar H ya da halojenlerle (F, Cl, Br, I) katma tepkimesi verirler. Buna hidrojenasyon ya da halojenasyon denir, bu şekilde yağ asidinin doymamışlık derecesi saptanabilir.