Dispne, Hemoptizi ve Atelektaziye Yaklaşım

Dispne, Hemoptizi ve Atelektaziye Yaklaşım
VAKA:
C.G, 69 yaş, erkek
Özgeçmiş: Sigara: 50 paket yılı, 3 yıl önce bırakmış. 6 yıldır öksürük, balgam çıkarma , nefes darlığı mevcut.
Öksürük sürekli var. Özellikle sabah kalkınca. Beyaz, mukoid görünümde ve balgamla birlikte. Nefes darlığo Son 6 yıldır sürekli var. Özellikle merdiven ve yokuş çıkarken, hızlı yürüdüğünde, efor harcadığında artıyor.
Hastaneye başvurduğunda;
- Nefes darlığında artış
- Balgam miktarında artış
- Balgamın renginde değişiklik
- Balgam çıkarmada zorluk
Nefes alırken ve verirken ıslık sesi şeklinde hırıltı tanımlıyor(Wheezing) (özellikle nefes verirken daha belirgin).
Fizik Bakısı:
- Zayıf görünümde
- Toraks ön-arka çapında belirgin artış
- Otururken bile nefes almada zorluk çekiyor
- Ellerini yatağına dayayarak destek alıyor
- Dudaklarında, parmak uçlarında morarma (siyanoz) dikkati çekiyor
- Nefes verirken dudaklarını büzerek veriyor
- Solunum seslerinin şiddeti azalmış
- Ekspiryum uzun
- Her iki hemitoraksda ekspiratuvar ronküsler
- Bazallerde çıtırtı şeklinde ince raller
- Kalp sesleri derinden duyuluyor
TANI: Amfizem ağırlıklı Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı ( KOAH )

Göğüs Boşluğunun Çapları
- Diameter verticalis (Vertikal çap)
- Diameter anteroposterior (Ön-arka çap)
- Diameter transversa (Transvers çap)
Normal Solunum Kasları:
a – İnspirasyonda, Diaphragma’nın kasılması toraksın vertikal çapını arttırıp intratorasik basıncı düşürür. M. intercostalis externa’lar (3.-10.) kostaları kaldırarak toraksın anteroposterior çapını arttırır
b – Ekspirasyon pasiftir.
Derin Solunum Kasları:
a – İnspirasyon; m. intercostalis externa, mm. scalenius, m. sternocleidomastoideus, m. levator costarum, m. serratus anterior ve m. serratus posterior kostaları kaldırır.
b – Ekspirasyon pasiftir
Zorlu Solunum Kasları:
a-İnspirasyonda ; Bütün derin solunum kasları kostaları kaldırır. M. levator scapulae, m. trapezius ve m.rhomboideus’ların kasılması ile scapula sabitleştirilir. Böylece m. pectoralis’ler aracılığı ile kostalar kaldırılır.
b-Ekspirasyon aktiftir. M. quadratus lumborum, m. intercostalis interna, m. subcostalis,
- transversus thoracis, m. serratus posterior inferior kasları ile ekspirasyon aktif olarak sağlanır. abdominal kasların kasılması ile de intraabdominal basınç yükselerek diaphragma yukarı çıkmaya zorlanır. Böylece göğüs hacmi azalır ve intratorasik basınç artar.
Rahat, derin ve zorlu solunumda inspirasyon kasları: Diaphragma , M. intercostalis externa , M. pectoralis major , M. serratus posterior superior , M. levator scapulae, M. sternocleidomastoideus ve M. levator costarum, M. pectoralis minor, M. trapezius , M. rhomboideus major ve minor , M. serratus anterior , M. scalenius anterior, medius ve posterior’dir.
Rahat, derin ve zorlu solumada ekspirasyon kasları: Mm. abdominis , M. intercostalis interna , M. transversus thoracis , M. quadratus lumborum , M. serratus posterior inferior’dir.
Solunum Fonksiyon Testleri ve KOAH
Spirometre soluk alma ya da verme sırasında oluşan akım ya da volüm değişikliklerini zamanın türevi olarak ölçebilen aletlerdir. Volüm ve akım duyarlı olmak üzere iki tip spirometre vardır: Volüme duyarlı spirometreler Sulu-körüklü ve kuru-silindirli olmak üzere iki tipleri vardır. En yaygın kullanılanı sulu spirometrelerdir. Akıma duyarlı spirometreler Bilgisayarlı, taşınabilir cihazlardır.
Spirometrik inceleme, Statik ve dinamik olmak üzere 2 farklı spirometrik inceleme şeklinde yapılır.
Dinamik Solunum Testleri
Zorlu ekspirasyon eğrisinin analizi ile elde edilirler
1-Zorlu vital kapasite (FVC)
2- Zorlu ekspirasyon volümleri -Birinci saniye zorlu ekspirasyon volümü (%80) (FEV1)
3-Zorlu ekspirasyon ortası akım hızı (FEF%25-75) ölçümleri önemlidir.
FVC (Forced vital capacity: Zorlu vital kapasitedir. Derin inspirasyondan sonra zorlu, hızlı ve derin ekspirasyonla atılan hava volümüdür.
FEV1Forced Expiratory Volume):
FEV1: Zorlu ekspirasyon sırasında ilk 1 saniyede vital kapasitenin çıkarılabilen % oranıdır. Normal değeri % 80’ dir. Aslında ölçülen akım hızıdır (ml/sn). FEV1 testi solunum yollarının açık olup olmadığını ve kasların durumunu gösterir. Akciğerlerin kronik obstrüktif hastalıklarında gelişen amfizeme bağlı olarak total akciğer kapasitesi artar. Ancak solunum yollarındaki tıkanmaya bağlı olarak FEV1 değeri % 80’ nin altındadır.
FEF%25 – %75 (Zorlu ekspirasyon ortası akım hızı):
FEF%25- %75 = Zorlu vital kapasitenin orta % 50’ lik bölümünde ölçülen akım hızıdır. FEF%25- %75= ölçümü orta ve küçük çaplı hava yollarının durumu hakkında bilgi verir. Yaşlanma ve obstrüktif akciğer hastalıklarında (KOAH) azalır.
Hemoptizi Nedenleri
- Pulmoner : Akciğer kanseri, Bronşektazi , Tüberküloz , Pulmoner emboli , KOAH , Akciğer absesi, Bronş adenomları , Pnömoni , Kistik fibrozis , Enfeksiyonlar.
- Kardiyak : Mitral stenoz , Trikuspit endokarditi
- Hematolojik : Koagülopati , Trombosit disfonksiyonu , Trombositopeni ve İntravasküler koagülopati.
- Sistemik Hastalıklar: İdiopatik pulmoner hemosiderosis, Goodpasture’s sendromu , Vaskülitler.
- İlaçlar veya Toksinler: Aspirin, antikoagülanlar, penicillamin, solventler, trimellitik anhidrid, kokain.
- Travmatik: Aort anevrizması , Toraks travması, Bronş rüptürü, Yağ embolisi
- İatrojenik: Bronkoskopi, Akciğer biyopsisi , Swan-Ganz kateterizasyon , Trakeal aspirasyon , Lenfangiografi
- İdiopatik
Hemoptizide Kanama odağı sıklıkla bronşiyal dolaşımdır. Bronşiyal dolaşım;
– Tüm trakeobronşiyal sistem boyunca uzanmakta
– Sistemik kan basıncı değerlerine sahiptir. Pulmoner dolaşımın sistolik kan basıncı 15-20,
diastolik basıncı 5-10 mmHg.
Ağız içi ve üst solunum yollarından da gelebilir. Hematemez ile karışır. Anamnez çok önemli
– Rengi: Kırmızı, kahve telvesi
– İçeriği: Köpük, yemek artığı
– Nasıl geldiği: Öksürmekle, bulantı ile
– Asiditesi
– Defekasyonda değişiklik
